Instytucja małżeństwa zmienia się niezależnie

Procesu emancypacji kobiet nie da się powstrzymać. Związek małżeński ewoluuje od formy trwałego związku (monogamia na całe życie) w kierunku związku ograniczonego czasowo (sukcesywna poligamia). Rozwody za obopólnym porozumieniem stron są nadal będą popularne, tak samo jak popularne będą luźne związki partnerskie, na tzw. kocią łapę, nie potwierdzone urzędowym świadectwem ślubu. Z punktu widzenia psychologii jest to pozytywne zjawisko, gdyż przymusowa monogamia małżeńska często staje się podłożem wielorakich zaburzeń psychoneurotycznych. Szczegółowo przeanalizował je i opisał psychoanalityk, Horst Eberhard Richter w swojej książce pt. Patient Familie (Pacjent: rodzina). Richter określił rodzaje rodzinnych nerwic charakterologicznych w dość obrazowy sposób: „sanatorium” to rodzina z nerwicą lękową, „twierdza” to rodzina o skłonnościach paranoidalnych, a „teatr” to rodzina histeryczna.