Im wcześniej zaczyna się skracanie i zmniejszanie luteinizacji, tym burzliwsze objawy przekwitania. Pracując w latach siedemdziesiątych w poradni, gdzie większość pacjentek była w wieku między czterdziestym a siedemdziesiątym rokiem życia, przez siedem lat miałam możność badać cytohormonalnie przebieg klimakterium, a także kontrolować zmiany poziomu estrogenów pod wpływem leczenia. W toku tych badań zaobserwowałam rozbieżność między oceną poziomu estrogenów w organizmie kobiety testami biochemicznymi (w moczu i we krwi) a cytohormonalnymi, oraz krystalizacją śluzu szyjkowego. Testy, którymi się posługiwałam, wykazywały reakcję narządu rodnego na poziom estrogenów w tkankach. Natomiast testy biochemiczne ukazywały ich poziom w płynach ustrojowych (krew, mocz). Jak widać na wykresie (rys. 1 B), gdzie linią przerywaną zaznaczyłam badany metodami biochemicznymi poziom estrogenów w okresie okołoklimakterycznym, krzywa przebiega wyraźnie niżej niż krzywa kariopyknozy.
W Endokrynologii klinicznej autorzy (patrz przypis s. 190) dzielą okres starzenia się kobiety na trzy fazy. W pierwszej — występuje redukcja liczby pęcherzyków jajeczko- wych, coraz częściej nie wytwarza się ciałko żółte, aż do całkowitego braku luteinizacji. Wzrastają pojedyncze pęcherzyki, powstają tor- bielki i cykle miesiączkowe bezowulacyjne.