W tym wypadku lękiem przed działaniem. Osoba bezsilna skrywa się w bezpiecznym azylu własnej niemocy, dzięki czemu czuje się zwolniona z obowiązku zmiany sytuacji. Podobnie jest z kreowaniem ról – rola chroni przed lękiem, zapewnia poczucie bezpieczeństwa w kontaktach z otoczeniem. Opancerzanie uczuć jest spowodowane lękiem przed własną impulsywnością i spontanicznością: lęk zmusza do kontrolowania […]

Problem lęku stale powracał przy omawianiu mechanizmów obronnych, które spełniają funkcję technik unikania lęku. Identyfikacja, najwcześniej uruchamiany mechanizm obronny, jest spowodowana lękiem przed karą i utratą miłości osób znaczących – autorytetów. Lęk przed autorytetami i przed wewnętrzną instancją – super ego – uaktywnia kolejną technikę obronną – wypieranie. Projekcja pojawia się w następstwie wypierania. Człowiek […]

Można rozpocząć już od tej chwili, nie czyniąc dzieciom przy tym najmniejszej krzywdy. Niesłychanie przygnębiający jest fakt, że inteligentni rodzice, nie bacząc na własne pragnienie wolności, tresują swoje dzieci, ograniczają ich swobodę i zmuszają do przystosowania się do ogółu. Przyczyną ich postępowania jest wspomniany wcześniej ambiwalentny stosunek do wolności i automatycznie działający mechanizm przenoszenia własnego […]

Bez tresury, pochwał i nagan, bez introjekcji niewolących norm i reguł postępowania. Również może decydować sam o sobie, nie uciekając się do automanipulacji. Nie powinien bać się wolności. Wolność poszukiwania samego siebie i samostanowienia jest możliwa do zrealizowania. Najpierw jednak trzeba pozbyć się lęku przed wolnością. Wspominany nauczyciel licealny przedstawił mi metody wychowawcze, jakie stosuje wobec […]

Ze słowem „anarchia” kojarzy się ludziom społeczeństwo pozbawione wszelkich zahamowań, totalny zamęt i bałagan „biada, gdy ich się puści samopas”. A przecież „anarchia” znaczy tyle, co „bezrząd”, anarchizm zaś to według Słownika wyrazów obcych „kierunek polityczny dążący do natychmiastowej likwidacji państwa i wszelkiej władzy politycznej”. Rosyjski anarchista Michał Bakunin (1814—1876) był zwolennikiem zniesienia władzy politycznej i […]

Tęsknota za wolnością jest uczuciem ambiwalentnym. Z jednej strony człowiek pragnie wolności, marzy o niej na jawie i we śnie, z drugiej zaś strony obawia się jej, stara się więc wypierać to pragnienie. Lęka się upragnionej wolności, ponieważ wyczuwa, że jest ona związana z utratą pewnego gruntu pod nogami, utratą poczucia bezpieczeństwa. Powstaje paradoksalna sytuacja: […]