„Jaka jest pańska prywatna opinia na ten temat, abstrahując od poglądu naukowców i polityków?” – zapytałem swojego pacjenta, trzydziestopięcioletniego pracownika przedsiębiorstwa handlowego, piastującego stanowisko kierownicze. Odpowiedział: „Moje prywatne zdanie nie ma najmniejszego znaczenia. Liczy się wyłącznie fakt, że znam i reprezentuję poglądy powszechnie aprobowane”. Zadałem mu następne pytanie: „W jakiej dziedzinie życia chciałby pan podkreślić […]

„Coraz więcej ludzi jest przekonanych, że nie powinni mieć żadnych wątpliwości, żadnych problemów, nie powinni podejmować żadnego ryzyka, że powinni czuć się zawsze «bezpiecznie»”, pisze Erich Fromm. Z lęku przed zwątpieniem, przed problemami, przed ryzykiem ludzie robią wszystko, byle tylko przystosować się do realiów życia. Wierzą, że jeżeli zawsze będą postępować prawidłowo, zgodnie z normami […]

Warto przy tym zauważyć, że powyższa krytyka naszego kapitalistycznego społeczeństwa nie wyszła spod pióra „typowego marksisty”, toteż osoby o poglądach prawicowych nie mają powodu do odrzucenia lektury strony. W jednym z listów do mnie Dieter Duhm napisał: „Jako dyplomowany psycholog i socjolog zrezygnowałem w lecie 1974 r. z pracy dydaktycznej na uczelni, ponieważ dość już […]

Odnoszę wrażenie, że nie uświadamiamy sobie znaczenia wychowania i sytuacji społecznej jako głównych przyczyn naszych własnych problemów. Większość z nas obwinia samych siebie za te problemy. Wina ta rzekomo polega na braku odwagi do samorealizacji, na odczuwaniu lęku i dokuczliwych kompleksów. Lęk i kompleksy można skutecznie zlikwidować jedynie wtedy, gdy proces wychowawczy, któremu jest poddawana […]

44,5 procent osób ankietowanych stanowiły kobiety, procent – mężczyźni. Wiek ankietowanych: 18,5 procent – do 19 roku życia, 39,5 procent – do 25 roku życia, procent do 30 roku życia, 15 procent do 40 roku życia i 6,5 procent powyżej 40 lat. Lęk leży u podstaw dążenia do większej władzy, do sukcesu i bezpieczeństwa, dlatego czołowe pozycje listy […]

Towarzyszy większości ludzi przez całe życie. W trakcie przeprowadzania ankiety (lata 1974 i 1975) wśród czytelników mojej książki pt. Selbstbewufitsein kann man lernen (Pewności siebie można się nauczyć) zadawałem im pytanie: „Na jaki temat chciałbyś więcej wiedzieć?” Z trzynastu proponowanych tematów 52 procent ankietowanych wybrało zagadnienie: „odwaga samopotwierdzenia się”, a 50,5 procent – „problem lęku”. Samopotwierdzenie […]